بازخوانی نقش آمریکایی ها در جنبش مشروطه ایران در مالیه روح مشروطه - وبلاگ بایجانی

به گزارش وبلاگ بایجانی، کتاب مالیه روح مشروطه با موضوع بازخوانی نقش مستشاران آمریکایی در اصلاح نظام مالی ایران و تحلیل و بررسی اقتصاد سیاسی دوران مشروطه به بازار کتاب شد.

در این کتاب پس از مقدمه های لازم، بر تجربۀ اصلاح نظام بودجه ریزی به دست شوستر (یک دوره) و میلسپو (دو دوره) تمرکز دارد. در این چارچوب، پس از نگاهی کوتاه به زمینه های ورود ایشان به ایران، اقدام ها و برنامه های آن ها مرور شده است. روشن است هر آنچه ایشان در دستور کار داشته اند، بر بستری از واقعیت های زمانی و مکانی پایدار بوده و از این رو، لازم است شرایط اقتصاد سیاسی آن روزگاران مد نظر قرار گیرد.

پس از مرور آنچه این دو مستشار آمریکایی از سر گذرانده اند، تلاش شده تا ثمره و نتیجه اقدام های ایشان در کنار موانع و مسائل قرار گیرد و به این ترتیب، تصویری از فضای تلاش برای انتظام مالیه عمومی ترسیم شود. روشن است که چنین تصویری، خود آغازی خواهد بود برای تحلیل هایی تاریخی که تا به امروز خواهد آمد.

نویسنده کتاب، مشروطه را هم از منظر اقتصاد سیاسی تحلیل و بررسی می کند که در نوع خود کم سابقه است. کتاب های رایج و منابع مرسوم درباره تاریخ انقلاب مشروطه و تحولات پیش و پس از آن، کم تر به ابعاد و زوایای مالی - مالی توجه داشته اند. به این ترتیب، منابع اندکی از زاویه ای فنی - مالی به تحولات تاریخی آن دوره پرداخته اند و در نتیجه، شناخت و درک ایرانیان از ریشه های مالی تحولات اجتماعی - سیاسی نیمه دوم قرن گذشته برای توشه گیری و یافتن راه گریز از مسائل کنونی به هیچ وجه کفایت نمی کند.

مرور نوشته ها و کاوش در منابع تاریخی مربوط به نیمه دوم قرن گذشته حکایت از آن دارد که دولت/حکومت وقت ایران به شدت از مصیبتِ کمبود منابع مالی رنج می برد و حوادث مخربی چون اجبار به پرداخت غرامت ناشی از جنگ با روسیه، در کنار غفلت از چرخه های غیرمولدی که منجر به انحطاط نظام تولید و خلق ارزش مالی می شد، ایران را به شرایط افلاس مالی نزدیک می کرد و اساسا یکی از ریشه های عمیق بروز انقلاب مشروطه در آشفتگی نظام مالیه عمومی و یکی از عوامل بسیار مشخص کننده در تحولات دهه 90 قرن گذشته که کشور را تا مرز فروپاشی برد، افلاس مالیه عمومی بود و این هر دو ریشه در استقراض های کمرشکن خارجی در دهه های پیشین (دوران ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه) داشت؛ استقراض هایی که برای تأمین غرامت جنگ با روسیه به ایران تحمیل شد، ایرانی که با از دست دادن زمین های وسیع حاصلخیز، از یک سو دچار افت درآمد شده بود و از سویی دیگر با از دست دادن جغرافیا و سرزمین های مهمی که در راستا بازرگانی و تجارت بین الملل بودند، در راستا انزوایی تاریخی گام برمی داشت.

نویسنده کتاب مالیه روح مشروطه است؛ بازخوانی نقش مستشاران آمریکایی در اصلاح نظام مالی ایران میکائیل عظیمی است که پیش از این هم آثاری در حوزه های توسعه، اقتصاد سیاسی و…تالیف کرده است. کتاب هایی همچون: هفت خوان توسعه؛ روایت ستاری فر از تأمین اجتماعی، ساختن جامعه شایسته؛ بازنگری در نقش تامین اجتماعی در توسعه، میر نامیرا، زندگی و زمانه میرمصطفی عالی نسب، سرگذشت یک علم؛ کالبدشناسی آموزش علم اقتصاد در ایران و…

کتاب مالیه روح مشروطه با موضوع بازخوانی نقش مستشاران آمریکایی در اصلاح نظام مالی ایران و تحلیل و بررسی اقتصاد سیاسی دوران مشروطه روانه بازار کتاب شد. این کتاب، در 254 صفحه و از طریق انتشارات نهادگرا (وابسته به مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد) روانه بازار کتاب شده است.